माहेश्वर सूत्र

माहेश्वर सूत्र

Maheshwara Sutrani

Maheshwar Sutrani is the foundation of Panini’s Astha-Adhyayi. It has 14 sutras, they are mentioned below. I have recorded them in singing format.

Maheshwara Sutrani
१. अइउण्।
२. ऋऌक्।
३. एओङ्।
४. ऐऔच्।
५. हयवरट्।
६. लण्।
७. ञमङणनम्।
८. झभञ्।
९. घढधष्।
१०. जबगडदश्।
११. खफछठथचटतव्।
१२. कपय्।
१३. शषसर्।
१४. हल्।

Using these 14 Sutra you can create 305 Pratyahara: 143 + 132 + 122 + 112 + 104 + 91 + 85 + 72 + 63 + 55 + 48 + 32 + 23 + 11 = 305

‘ह’ appears two times so we can reduce 1 duplicate

There are 14 1 letter Pratyahara. They are not considered Pratahara, so we can reduce 13, 14 minus 1 as हल् is already reduced in earlier.

So we can have 205-1-13 = 291 Pratyahara.

But Panini Rushi considers only following 41 Pratyahara

अण् अण् इण् यण् अक् इक् उक् एङ् अच् इच् एच् ऐच् अट् अम्
अल् यम् ङम् ञम् यञ् झष् भष् अश् हश् वश् झश् जश् बश् छव्
यय् मय् झय् खय् चय् यर् झर् चर् शर् हल् वल् रल् झल्

Hari Om Tat Sat