The Meaning of Word Yoga in Bhagwat gitaPermalink

The Bhagavad Gita is one of the most highly respected books of the Hindus. It has been translated into almost every language in the world. It contains 700 shlokas. This text is part of the Mahabharata’s Bhishma Parva, which describes the first day of the battle when Bhishma was the commander-in-chief of the Kauravas. This separate book of 700 shlokas is a conversation between Arjuna and Bhagwan Krishna. It is in a question-and-answer format. Most of the questions were asked by Arjuna, but sometimes Krishna, in turn, asks questions in between and answers them.

IntroductionPermalink

The Bhagavad Gita is a treasure trove of wisdom, and at its heart lies the word “Yoga” (योग)—a concept that’s anything but simple. Various gurus and commentators, guided by their shraddha (faith), intellectual leanings, and capabilities, offer different interpretations of this word. Some stretch its meaning far beyond the dialogue between two brothers and great friends. Others remove it from the context of Kurukshetra—a battlefield on the brink of a massive disaster just hours after this conversation. Sitting in a gurukul or an air-conditioned room, far from the chaos, and trying to analyze a situation at the onset of war is no easy task.

Picture this: a war-torn field, a confused warrior named Arjuna, and a divine guide from a very close brother and friend, Krishna, dropping life-changing advice. In their conversation, “Yoga” pops up again and again, wearing different hats. In this article, we’ll dive into all the verses where this word Yoga appears and see how the meaning of “Yoga” shifts. It’s one word, but many intellectuals and Siddhas has offered their Life to understand and experience this.

Yoga word appears in Bhagwat Gita in various forms like योगः, योगो, योगिंस्, योगौ, योगं, योगे,योगा, योगी योगिना, योगिन, योगिनः. योगिनो These are the Vibhaktis of a Pratipadika योगस्

Bhagwat Gita Slokas with word Yoga (योग)Permalink

1. एषा तेऽभिहिता साङ्ख्ये बुद्धिर्योगे त्विमां शृणु । बुद्ध्या युक्तो यया पार्थ कर्मबन्धं प्रहास्यसि ॥2-39॥
2. त्रैगुण्यविषया वेदा निस्त्रैगुण्यो भवार्जुन । निर्द्वन्द्वो नित्यसत्त्वस्थो निर्योगक्षेम आत्मवान् ॥2-45॥
3. योगस्थः कुरु कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा धनञ्जय । सिद्ध्यसिद्ध्योः समो भूत्वा समत्वं योग उच्यते ॥2-48॥
4. दूरेण ह्यवरं कर्म बुद्धियोगाद्धनञ्जय । बुद्धौ शरणमन्विच्छ कृपणाः फलहेतवः ॥2-49॥
5. बुद्धियुक्तो जहातीह उभे सुकृतदुष्कृते । तस्माद्योगाय युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम्॥2-50॥
6. श्रुतिविप्रतिपन्ना ते यदा स्थास्यति निश्चला । समाधावचला बुद्धिस्तदा योगमवाप्स्यसि॥2-53॥
7. श्रीभगवानुवाच। लोकेऽस्मिन् द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ । ज्ञानयोगेन साङ्ख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम् ॥3-3॥
8. यस्त्विन्द्रियाणि मनसा नियम्यारभतेऽर्जुन । कर्मेन्द्रियैः कर्मयोगमसक्तः स विशिष्यते॥3-7॥
9. श्रीभगवानुवाच। इमं विवस्वते योगं प्रोक्तवानहमव्ययम् । विवस्वान्मनवे प्राह मनुरिक्ष्वाकवेऽब्रवीत् ॥4-1॥
10. एवं परम्पराप्राप्तमिमं राजर्षयो विदुः । स कालेनेह महता योगो नष्टः परन्तप ॥4-2॥
11. स एवायं मया तेऽद्य योगः प्रोक्तः पुरातनः । भक्तोऽसि मे सखा चेति रहस्यं ह्येतदुत्तमम्॥4-3॥
12. दैवमेवापरे यज्ञं योगिनः पर्युपासते । ब्रह्माग्नावपरे यज्ञं यज्ञेनैवोपजुह्वति ॥4-25॥
13. सर्वाणीन्द्रियकर्माणि प्राणकर्माणि चापरे । आत्मसंयमयोगाग्नौ जुह्वति ज्ञानदीपिते॥4-27॥
14. द्रव्ययज्ञास्तपोयज्ञा योगयज्ञास्तथापरे । स्वाध्यायज्ञानयज्ञाश्च यतयः संशितव्रताः॥4-28॥
15. न हि ज्ञानेन सदृशं पवित्रमिह विद्यते । तत्स्वयं योगसंसिद्धः कालेनात्मनि विन्दति॥4-38॥
16. योगसंन्यस्तकर्माणं ज्ञानसञ्छिन्नसंशयम् । आत्मवन्तं न कर्माणि निबध्नन्ति धनञ्जय ॥4-41॥
17. तस्मादज्ञानसम्भूतं हृत्स्थं ज्ञानासिनात्मनः । छित्त्वैनं संशयं योगमातिष्ठोत्तिष्ठ भारत ॥4-42॥
18. अर्जुन उवाच। संन्यासं कर्मणां कृष्ण पुनर्योगं च शंससि । यच्छ्रेय एतयोरेकं तन्मे ब्रूहि सुनिश्चितम् ॥5-1॥
19. श्रीभगवानुवाच। संन्यासः कर्मयोगश्च निःश्रेयसकरावुभौ । तयोस्तु कर्मसंन्यासात्कर्मयोगो विशिष्यते ॥5-2॥
20. साङ्ख्ययोगौ पृथग्बालाः प्रवदन्ति न पण्डिताः । एकमप्यास्थितः सम्यगुभयोर्विन्दते फलम्॥5-4॥
21. यत्साङ्ख्यैः प्राप्यते स्थानं तद्योगैरपि गम्यते । एकं साङ्ख्यं च योगं च यः पश्यति स पश्यति ॥5-5॥
22. संन्यासस्तु महाबाहो दुःखमाप्तुमयोगतः । योगयुक्तो मुनिर्ब्रह्म नचिरेणाधिगच्छति ॥5-6॥
23. योगयुक्तो विशुद्धात्मा विजितात्मा जितेन्द्रियः । सर्वभूतात्मभूतात्मा कुर्वन्नपि न लिप्यते ॥5-7॥
24. कायेन मनसा बुद्ध्या केवलैरिन्द्रियैरपि । योगिनः कर्म कुर्वन्ति सङ्गं त्यक्त्वात्मशुद्धये ॥5-11॥
25. न कर्तृत्वं न कर्माणि लोकस्य सृजति प्रभुः । न कर्मफलसंयोगं स्वभावस्तु प्रवर्तते॥5-14॥
26. बाह्यस्पर्शेष्वसक्तात्मा विन्दत्यात्मनि यत्सुखम् । स ब्रह्मयोगयुक्तात्मा सुखमक्षयमश्नुते ॥5-21॥
27. योऽन्तःसुखोऽन्तरारामस्तथान्तर्ज्योतिरेव यः । स योगी ब्रह्मनिर्वाणं ब्रह्मभूतोऽधिगच्छति ॥5-24॥
28. श्रीभगवानुवाच। अनाश्रितः कर्मफलं कार्यं कर्म करोति यः । स संन्यासी च योगी च न निरग्निर्न चाक्रियः ॥6-1॥
29. यं संन्यासमिति प्राहुर्योगं तं विद्धि पाण्डव । न ह्यसंन्यस्तसङ्कल्पो योगी भवति कश्चन॥6-2॥
30. आरुरुक्षोर्मुनेर्योगं कर्म कारणमुच्यते । योगारूढस्य तस्यैव शमः कारणमुच्यते ॥6-3॥
31. यदा हि नेन्द्रियार्थेषु न कर्मस्वनुषज्जते । सर्वसङ्कल्पसंन्यासी योगारूढस्तदोच्यते॥6-4॥
32. ज्ञानविज्ञानतृप्तात्मा कूटस्थो विजितेन्द्रियः । युक्त इत्युच्यते योगी समलोष्टाश्मकाञ्चनः ॥6-8॥
33. योगी युञ्जीत सततमात्मानं रहसि स्थितः । एकाकी यतचित्तात्मा निराशीरपरिग्रहः ॥6-10॥
34. तत्रैकाग्रं मनः कृत्वा यतचित्तेन्द्रियक्रियः । उपविश्यासने युञ्ज्याद्योगमात्मविशुद्धये ॥6-12॥
35. युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी नियतमानसः । शान्तिं निर्वाणपरमां मत्संस्थामधिगच्छति ॥6-15॥
36. नात्यश्नतस्तु योगोऽस्ति न चैकान्तमनश्नतः । न चातिस्वप्नशीलस्य जाग्रतो नैव चार्जुन॥6-16॥
37. युक्ताहारविहारस्य युक्तचेष्टस्य कर्मसु । युक्तस्वप्नावबोधस्य योगो भवति दुःखहा ॥6-17॥
38. यथा दीपो निवातस्थो नेङ्गते सोपमा स्मृता । योगिनो यतचित्तस्य युञ्जतो योगमात्मनः ॥6-19॥
39. यत्रोपरमते चित्तं निरुद्धं योगसेवया । यत्र चैवात्मनात्मानं पश्यन्नात्मनि तुष्यति॥6-20॥
40. तं विद्याद् दुःखसंयोगवियोगं योगसंज्ञितम् । स निश्चयेन योक्तव्यो योगोऽनिर्विण्णचेतसा॥6-23॥
41. प्रशान्तमनसं ह्येनं योगिनं सुखमुत्तमम् । उपैति शान्तरजसं ब्रह्मभूतमकल्मषम् ॥6-27॥
42. युञ्जन्नेवं सदात्मानं योगी विगतकल्मषः । सुखेन ब्रह्मसंस्पर्शमत्यन्तं सुखमश्नुते॥6-28॥
43. सर्वभूतस्थमात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि । ईक्षते योगयुक्तात्मा सर्वत्र समदर्शनः ॥6-29॥
44. सर्वभूतस्थितं यो मां भजत्येकत्वमास्थितः । सर्वथा वर्तमानोऽपि स योगी मयि वर्तते ॥6-31॥
45. आत्मौपम्येन सर्वत्र समं पश्यति योऽर्जुन । सुखं वा यदि वा दुःखं स योगी परमो मतः ॥6-32॥
46. अर्जुन उवाच। योऽयं योगस्त्वया प्रोक्तः साम्येन मधुसूदन । एतस्याहं न पश्यामि चञ्चलत्वात्स्थितिं स्थिराम् ॥6-33॥
47. असंयतात्मना योगो दुष्प्राप इति मे मतिः । वश्यात्मना तु यतता शक्योऽवाप्तुमुपायतः॥6-36॥
48. अर्जुन उवाच। अयतिः श्रद्धयोपेतो योगाच्चलितमानसः । अप्राप्य योगसंसिद्धिं कां गतिं कृष्ण गच्छति ॥6-37॥
49. प्राप्य पुण्यकृतां लोकानुषित्वा शाश्वतीः समाः । शुचीनां श्रीमतां गेहे योगभ्रष्टोऽभिजायते ॥6-41॥
50. अथवा योगिनामेव कुले भवति धीमताम् । एतद्धि दुर्लभतरं लोके जन्म यदीदृशम् ॥6-42॥
51. तत्र तं बुद्धिसंयोगं लभते पौर्वदेहिकम् । यतते च ततो भूयः संसिद्धौ कुरुनन्दन ॥6-43॥
52. पूर्वाभ्यासेन तेनैव ह्रियते ह्यवशोऽपि सः । जिज्ञासुरपि योगस्य शब्दब्रह्मातिवर्तते॥6-44॥
53. प्रयत्नाद्यतमानस्तु योगी संशुद्धकिल्बिषः । अनेकजन्मसंसिद्धस्ततो याति परां गतिम्॥6-45॥
54. तपस्विभ्योऽधिको योगी ज्ञानिभ्योऽपि मतोऽधिकः । कर्मिभ्यश्चाधिको योगी तस्माद्योगी भवार्जुन ॥6-46॥
55. योगिनामपि सर्वेषां मद्गतेनान्तरात्मना । श्रद्धावान्भजते यो मां स मे युक्ततमो मतः॥6-47॥
56. श्रीभगवानुवाच। मय्यासक्तमनाः पार्थ योगं युञ्जन्मदाश्रयः । असंशयं समग्रं मां यथा ज्ञास्यसि तच्छृणु ॥7-1॥
57. नाहं प्रकाशः सर्वस्य योगमायासमावृतः । मूढोऽयं नाभिजानाति लोको मामजमव्ययम् ॥7-25॥
58. अभ्यासयोगयुक्तेन चेतसा नान्यगामिना । परमं पुरुषं दिव्यं याति पार्थानुचिन्तयन् ॥8-8॥
59. प्रयाणकाले मनसाऽचलेन भक्त्या युक्तो योगबलेन चैव । भ्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक् स तं परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥8-10॥
60. सर्वद्वाराणि संयम्य मनो हृदि निरुध्य च । मूर्ध्न्याधायात्मनः प्राणमास्थितो योगधारणाम्॥8-12॥
61. अनन्यचेताः सततं यो मां स्मरति नित्यशः । तस्याहं सुलभः पार्थ नित्ययुक्तस्य योगिनः॥8-14॥
62. यत्र काले त्वनावृत्तिमावृत्तिं चैव योगिनः । प्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ॥8-23॥
63. धूमो रात्रिस्तथा कृष्णः षण्मासा दक्षिणायनम् । तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते ॥8-25॥
64. नैते सृती पार्थ जानन्योगी मुह्यति कश्चन । तस्मात्सर्वेषु कालेषु योगयुक्तो भवार्जुन॥8-27॥
65. वेदेषु यज्ञेषु तपःसु चैव दानेषु यत्पुण्यफलं प्रदिष्टम् । अत्येति तत्सर्वमिदं विदित्वा योगी परं स्थानमुपैति चाद्यम् ॥8-28॥
66. न च मत्स्थानि भूतानि पश्य मे योगमैश्वरम् । भूतभृन्न च भूतस्थो ममात्मा भूतभावनः ॥9-5॥
67. अनन्याश्चिन्तयन्तो मां ये जनाः पर्युपासते । तेषां नित्याभियुक्तानां योगक्षेमं वहाम्यहम् ॥9-22॥
68. शुभाशुभफलैरेवं मोक्ष्यसे कर्मबन्धनैः । संन्यासयोगयुक्तात्मा विमुक्तो मामुपैष्यसि॥9-28॥
69. ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे । राजविद्याराजगुह्ययोगो नाम नवमोऽध्यायः ॥9॥
70. एतां विभूतिं योगं च मम यो वेत्ति तत्त्वतः । सोऽविकम्पेन योगेन युज्यते नात्र संशयः॥10-7॥
71. तेषां सततयुक्तानां भजतां प्रीतिपूर्वकम् । ददामि बुद्धियोगं तं येन मामुपयान्ति ते॥10-10॥
72. कथं विद्यामहं योगिंस्त्वां सदा परिचिन्तयन् । केषु केषु च भावेषु चिन्त्योऽसि भगवन्मया॥10-17॥
73. विस्तरेणात्मनो योगं विभूतिं च जनार्दन । भूयः कथय तृप्तिर्हि शृण्वतो नास्ति मेऽमृतम्॥10-18॥
74. मन्यसे यदि तच्छक्यं मया द्रष्टुमिति प्रभो । योगेश्वर ततो मे त्वं दर्शयात्मानमव्ययम्॥11-4॥
75. न तु मां शक्यसे द्रष्टुमनेनैव स्वचक्षुषा । दिव्यं ददामि ते चक्षुः पश्य मे योगमैश्वरम्॥11-8॥
76. सञ्जय उवाच। एवमुक्त्वा ततो राजन्महायोगेश्वरो हरिः । दर्शयामास पार्थाय परमं रूपमैश्वरम् ॥11-9॥
77. श्रीभगवानुवाच। मया प्रसन्नेन तवार्जुनेदं रूपं परं दर्शितमात्मयोगात् । तेजोमयं विश्वमनन्तमाद्यं यन्मे त्वदन्येन न दृष्टपूर्वम् ॥11-47॥
78. अर्जुन उवाच। एवं सततयुक्ता ये भक्तास्त्वां पर्युपासते । ये चाप्यक्षरमव्यक्तं तेषां के योगवित्तमाः ॥12-1॥
79. ये तु सर्वाणि कर्माणि मयि संन्यस्य मत्पराः । अनन्येनैव योगेन मां ध्यायन्त उपासते॥12-6॥
80. अथ चित्तं समाधातुं न शक्नोषि मयि स्थिरम् । अभ्यासयोगेन ततो मामिच्छाप्तुं धनञ्जय॥12-9॥
81. अथैतदप्यशक्तोऽसि कर्तुं मद्योगमाश्रितः । सर्वकर्मफलत्यागं ततः कुरु यतात्मवान् ॥12-11॥
82. सन्तुष्टः सततं योगी यतात्मा दृढनिश्चयः । मय्यर्पितमनोबुद्धिर्यो मद्भक्तः स मे प्रियः॥12-14॥
83. मयि चानन्ययोगेन भक्तिरव्यभिचारिणी । विविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि ॥13-11॥
84. ध्यानेनात्मनि पश्यन्ति केचिदात्मानमात्मना । अन्ये साङ्ख्येन योगेन कर्मयोगेन चापरे॥13-25॥
85. यावत्सञ्जायते किञ्चित्सत्त्वं स्थावरजङ्गमम् । क्षेत्रक्षेत्रज्ञसंयोगात्तद्विद्धि भरतर्षभ ॥13-27॥
86. ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे क्षेत्रक्षेत्रज्ञविभागयोगो नाम त्रयोदशोऽध्यायः ॥13॥
87. मां च योऽव्यभिचारेण भक्तियोगेन सेवते । स गुणान्समतीत्यैतान्ब्रह्मभूयाय कल्पते ॥14-26॥
88. ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे गुणत्रयविभागयोगो नाम चतुर्दशोऽध्यायः ॥14॥
89. यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् । यतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतसः ॥15-11॥
90. श्रीभगवानुवाच। अभयं सत्त्वसंशुद्धिर्ज्ञानयोगव्यवस्थितिः । दानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम् ॥16-1॥
91. धृत्या यया धारयते मनःप्राणेन्द्रियक्रियाः । योगेनाव्यभिचारिण्या धृतिः सा पार्थ सात्त्विकी ॥18-33॥
92. विषयेन्द्रियसंयोगाद्यत्तदग्रेऽमृतोपमम् । परिणामे विषमिव तत्सुखं राजसं स्मृतम् ॥18-38॥
93. विविक्तसेवी लघ्वाशी यतवाक्कायमानसः । ध्यानयोगपरो नित्यं वैराग्यं समुपाश्रितः ॥18-52॥
94. चेतसा सर्वकर्माणि मयि संन्यस्य मत्परः । बुद्धियोगमुपाश्रित्य मच्चित्तः सततं भव॥18-57॥
95. व्यासप्रसादाच्छ्रुतवानेतद्गुह्यमहं परम् । योगं योगेश्वरात्कृष्णात्साक्षात्कथयतः स्वयम् ॥18-75॥
96. यत्र योगेश्वरः कृष्णो यत्र पार्थो धनुर्धरः । तत्र श्रीर्विजयो भूतिर्ध्रुवा नीतिर्मतिर्मम ॥18-78॥

Interpretation of the Yoga in these slokasPermalink

Here’s a concise analysis of the sense in which “Yoga” (योग) is used in the specified verses from the Bhagavad Gita, based on context. Yoga in the Gita varies widely: Knowledge (Jnana), Action (Karma), Devotion (Bhakti), Meditation (Dhyana), Sacrifice (Yajna), and Self-Control (Samyama). The context defines its meaning—sometimes a practice, a state, or a divine attribute. Bhagwan Krishna often presents Yoga as a unifying principle, integrating multiple paths to liberation.

Chapter 2: Sankhya YogaPermalink

1. 2-39: Yoga = Buddhi Yoga (Yoga of Intellect); mental discipline to transcend karma.
2. 2-45: Niryoga-kshema = Free from acquisition and preservation; a state beyond material concerns.
3. 2-48: Yoga = Samatva (Equanimity); performing actions with balance in success and failure.
4. 2-49: Buddhi Yoga = Yoga of Intellect; superior to mere action, a refuge from fruit-seeking.
5. 2-50: Yoga = Skill in Action (Karmasu Kaushalam); detachment from good and bad karma.
6. 2-53: Yoga = State of Samadhi; unwavering mind fixed in meditation.

Chapter 3: Karma YogaPermalink

1. 3-3: Jnana Yoga = Yoga of Knowledge (for Sankhyas); Karma Yoga = Yoga of Action (for Yogis).
2. 3-7: Karma Yoga = Yoga of Action; selfless action with controlled senses.

Chapter 4: Jnana Karma Sannyasa YogaPermalink

1. 4-1: Yoga = Eternal Discipline; timeless teaching passed through tradition.
2. 4-2: Yoga = Spiritual Practice; lost over time due to neglect.
3. 4-3: Yoga = Secret Discipline; imparted as a sacred trust to a devotee.
4. 4-25: Yoga = Yogic Sacrifice; offering actions into divine fire (Yajna).
5. 4-27: Atma-Samyama Yoga = Yoga of Self-Restraint; controlling senses in meditation.
6. 4-28: Yoga Yajna = Yogic Sacrifice; austerity and study as offerings.
7. 4-38: Yoga = Self-Realization; perfected state of knowledge attained over time.
8. 4-41: Yoga Sannyasta Karmanam = Renunciation through Yoga; actions don’t bind when offered.
9. 4-42: Yoga = Path of Self-Realization; cutting ignorance with knowledge.

Chapter 5: Karma Sannyasa YogaPermalink

1. 5-1: Yoga = Karma Yoga; contrasted with renunciation of action.
2. 5-2: Karma Yoga = Yoga of Action; superior to mere renunciation for liberation.
3. 5-4: Sankhya Yoga = Knowledge; Yoga = Action; two paths to the same goal.
4. 5-5: Yoga = Action; complements Sankhya for liberation.
5. 5-6: Yoga = Discipline; aids a sage to attain Brahman quickly.
6. 5-7: Yoga Yukta = United in Yoga; pure soul unaffected by actions.
7. 5-11: Yoga = Self-Purification; actions for inner cleansing without attachment.
8. 5-14: Karma Phala Samyoga = Union with Fruits; natural tendency, not divine imposition.
9. 5-21: Brahma Yoga = Union with Brahman; eternal bliss beyond senses.
10. 5-24: Yoga = Inner Joy; attaining liberation through self-realization.

Chapter 6: Dhyana (Atma Samyama) YogaPermalink

1. 6-1: Yoga = Selfless Action; true renunciation without abandoning duty.
2. 6-2: Yoga = Renunciation of Desire; aligning with sankalpa-sannyasa.
3. 6-3: Yoga = Means to Mastery; action leads to stillness in meditation.
4. 6-4: Yoga Arudha = Mastery in Yoga; detachment from senses and desires.
5. 6-8: Yoga Yukta = United in Yoga; equanimity in all conditions.
6. 6-10: Yoga = Meditation; solitary practice for self-control.
7. 6-12: Yoga = Self-Purification; focused meditation on a seat.
8. 6-15: Yoga = Peace; attaining Nirvana through disciplined mind.
9. 6-16: Yoga = Balanced Living; moderation in food and sleep.
10. 6-17: Yoga = Pain Relief; disciplined life destroys suffering.
11. 6-19: Yoga = Steady Mind; like a flame unwavering in stillness.
12. 6-20: Yoga Sevaya = Service of Yoga; mind stilled in self-realization.
13. 6-23: Yoga = Disunion from Suffering; resolute practice of detachment.
14. 6-27: Yoga = Supreme Bliss; calm mind united with Brahman.
15. 6-28: Yoga = Brahman Contact; infinite joy through practice.
16. 6-29: Yoga Yukta = United in Yoga; seeing self in all beings.
17. 6-31: Yoga = Devotion; unity with God in all actions.
18. 6-32: Yoga = Empathy; seeing all beings as oneself.
19. 6-33: Yoga = Equanimity; steady state despite mind’s restlessness.
20. 6-36: Yoga = Attainable Discipline; possible with self-control.
21. 6-37: Yoga = Perfection; what happens if one fails to achieve it.
22. 6-41: Yoga Bhrashta = Fallen from Yoga; rebirth in good circumstances.
23. 6-42: Yoga = Spiritual Lineage; rebirth among yogis.
24. 6-43: Buddhi Samyoga = Union of Intellect; past yoga efforts continue.
25. 6-44: Yoga = Inquiry; drawn to practice despite obstacles.
26. 6-45: Yoga = Liberation; perfected over many births.
27. 6-46: Yoga = Superior Path; above ascetics, scholars, and ritualists.
28. 6-47: Yoga = Devotion; highest yogi devoted to God.

Chapter 7: Jnana Vijnana YogaPermalink

1. 7-1: Yoga = Devotional Practice; knowing God through attachment.
2. 7-25: Yoga Maya = Divine Illusion; God’s power concealing His nature.

Chapter 8: Akshara Brahma YogaPermalink

1. 8-8: Abhyasa Yoga = Yoga of Practice; constant meditation on the Divine.
2. 8-10: Yoga Balena = Power of Yoga; focusing life force at death.
3. 8-12: Yoga Dharana = Yogic Concentration; controlling senses and breath.
4. 8-14: Yoga = Constant Remembrance; easy access to God through devotion.
5. 8-23: Yoga = Path of Liberation; timing of death for yogis.
6. 8-25: Yoga = Lunar Path; return to rebirth for some yogis.
7. 8-27: Yoga Yukta = United in Yoga; clarity of paths to liberation.
8. 8-28: Yoga = Transcendence; surpassing all Vedic merits.

Chapter 9: Raja Vidya Raja Guhya YogaPermalink

1. 9-5: Yoga Aishvaram = Divine Yoga; God’s mystic power over creation.
2. 9-22: Yoga Kshema = Welfare through Yoga; God protects devotees.
3. 9-28: Sannyasa Yoga = Renunciative Yoga; offering actions to God.

Chapter 10: Vibhuti YogaPermalink

1. 10-7: Yoga = Unshaken Discipline; knowing God’s glory unites one with Him.
2. 10-10: Buddhi Yoga = Yoga of Intellect; divine gift to reach God.
3. 10-17: Yoga = Divine Power; Arjuna seeks to know God’s yogic might.
4. 10-18: Yoga = Manifestation; God’s powers and glories.

Chapter 11: Vishvarupa Darshana YogaPermalink

1. 11-4: Yoga Ishvara = Lord of Yoga; Arjuna requests cosmic vision.
2. 11-8: Yoga Aishvaram = Divine Yoga; God’s supreme power revealed.
3. 11-9: Maha Yoga Ishvara = Great Lord of Yoga; Krishna shows His form.
4. 11-47: Atma Yoga = Yoga of Self; Krishna reveals form through His power.

Chapter 12: Bhakti YogaPermalink

1. 12-1: Yoga Vittamah = Best in Yoga; comparing devotion and impersonal paths.
2. 12-6: Yoga = Exclusive Devotion; meditating solely on God.
3. 12-9: Abhyasa Yoga = Yoga of Practice; steadying mind through effort.
4. 12-11: Mad Yoga = Yoga of God; renouncing fruits of action.
5. 12-14: Yoga = Devoted Discipline; constant contentment in God.

Chapter 13: Kshetra Kshetrajna Vibhaga YogaPermalink

1. 13-11: Ananya Yoga = Unwavering Yoga; single-minded devotion to God.
2. 13-25: Sankhya Yoga = Knowledge; Karma Yoga = Action; paths to self-realization.
3. 13-27: Samyogat = Union; creation arises from field and knower.

Chapter 14: Guna Traya Vibhaga YogaPermalink

1. 14-26: Bhakti Yoga = Yoga of Devotion; transcending gunas through service.

Chapter 15: Purushottama YogaPermalink

1. 15-11: Yoga = Effort in Realization; yogis see the self within.

Chapter 16: Daivasura Sampad Vibhaga YogaPermalink

1. 16-1: Jnana Yoga = Yoga of Knowledge; steadfastness in wisdom.

Chapter 18: Moksha Sannyasa YogaPermalink

1. 18-33: Yoga = Resolute Discipline; sattvic determination in practice.
2. 18-38: Samyogat = Contact; sensory pleasure turning to pain.
3. 18-52: Dhyana Yoga = Yoga of Meditation; detachment and focus.
4. 18-57: Buddhi Yoga = Yoga of Intellect; surrendering all to God.
5. 18-75: Yoga = Teaching; Krishna’s direct yogic wisdom.
6. 18-78: Yoga Ishvara = Lord of Yoga; Krishna’s presence ensures victory.

Translation and Commentry on Bhagwat GitaPermalink

is available at https://www.gitasupersite.iitk.ac.in/srimad/

• Hindi Translation By Swami Ramsukhdas
• Hindi Translation By Swami Tejomayananda
• Hindi Translation Of Sri Shankaracharya’s Sanskrit Commentary By Sri Harikrishnadas Goenka
• Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
• Hindi Commentary By Swami Chinmayananda
• Hindi Commentary By Swami Ramsukhdas
• Sanskrit Commentary By Sri Abhinavgupta
• Sanskrit Commentary By Sri Ramanujacharya
• Sanskrit Commentary By Sri Anandgiri
• Sanskrit Commentary By Sri Jayatirtha
• Sanskrit Commentary By Sri Madhvacharya
• Sanskrit Commentary By Sri Vallabhacharya
• Sanskrit Commentary By Sri Madhusudan Saraswati
• Sanskrit Commentary By Sri Sridhara Swami
• Sanskrit Commentary By Sri Vedantadeshikacharya Venkatanatha
• Sanskrit Commentary By Sri Purushottamji
• Sanskrit Commentary By Sri Neelkanth
• Sanskrit Commentary By Sri Dhanpati
• English Commentary By Swami Sivananda
• English Translation By Swami Sivananda
• English Translation By Purohit Swami
• English Translation By Swami Gambirananda
• English Translation Of Sri Shankaracharya By Swami Gambirananda
• English Translation By Dr. S. Sankaranarayan
• English Translation of Abhinavgupta’s Sanskrit Commentary By Dr. S. Sankaranarayan
• English Translation of Ramanujacharya’s Sanskrit Commentary By Swami Adidevananda
• English Translation By Swami Adidevananda